Zaćma - przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest zaćma?

Zaćma to stan, który może znacząco wpłynąć na jakość życia, ograniczając zdolność do wykonywania codziennych czynności, takich jak czytanie, prowadzenie pojazdów czy rozpoznawanie twarzy. Proces mętnienia soczewki nie jest zwykle bolesny, ale jego postęp może prowadzić do stopniowego pogarszania się widzenia. Warto podkreślić, że zaćma rozwija się zazwyczaj powoli, co oznacza, że wiele osób przez długi czas może nie być świadomych zmian w swoim widzeniu. Mimo że zaćma jest ściśle związana z procesem starzenia, nie oznacza to, że dotyka wyłącznie osób starszych. Może ona wystąpić również u młodszych osób, często jako wynik urazów, innych chorób oczu, lub być skutkiem dziedzicznych predyspozycji. 

 

Zapobieganie zaćmie polega przede wszystkim na utrzymaniu zdrowego trybu życia, ochronie oczu przed nadmiernym promieniowaniem UV oraz regularnym przeprowadzaniu badań okulistycznych, które mogą wykryć chorobę we wczesnym stadium.

Zaćma - objawy

Rozpoznanie objawów zaćmy w jej wczesnym stadium jest kluczowe dla zapobiegania dalszemu pogorszeniu wzroku. Poza wcześniej wymienionymi symptomami, osoby dotknięte zaćmą mogą również doświadczać podwójnego widzenia w jednym oku, zwiększonej wrażliwości na światło oraz halosów wokół źródeł światła, co szczególnie utrudnia poruszanie się po zmroku. 

 

Warto zwrócić uwagę na zmiany w percepcji kolorów; kolory mogą wydawać się wyblakłe lub żółte, co jest bezpośrednio związane z mętnieniem soczewki. Częstym objawem, który może wskazywać na rozwijającą się zaćmę, jest również „druga młodość wzroku”, czyli tymczasowa poprawa bliskiego widzenia u osób starszych, która niestety szybko ustępuje, prowadząc do dalszego pogarszania się ostrości wzroku. Ważne jest, aby nie ignorować tych objawów i skonsultować się z okulistą, gdyż wczesne wykrycie zaćmy zwiększa szanse na skuteczne leczenie i powrót do dobrej jakości widzenia.

Przyczyny zaćmy

Rozwój zaćmy może być spowodowany przez szereg czynników, z których wiele jest możliwych do modyfikacji, co daje szansę na zmniejszenie ryzyka jej wystąpienia. Oprócz naturalnego procesu starzenia się, istotne są również czynniki środowiskowe i styl życia. Długotrwałe narażenie na promieniowanie UV bez odpowiedniej ochrony oczu, takie jak noszenie okularów z filtrem UV, może przyspieszyć proces mętnienia soczewki. Palenie tytoniu jest kolejnym znaczącym czynnikiem ryzyka; substancje toksyczne zawarte w dymie tytoniowym mogą negatywnie wpływać na zdrowie oczu i przyspieszać zmiany prowadzące do zaćmy.

 

Dieta bogata w antyoksydanty, takie jak witaminy C i E, może pomóc w ochronie przed zaćmą. Badania sugerują, że osoby, które przyjmują wystarczającą ilość tych witamin, mogą mieć niższe ryzyko rozwoju zaćmy. Cukrzyca jest kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka; wysoki poziom cukru we krwi może uszkadzać soczewkę oka, przyspieszając rozwój zaćmy. Kontrola poziomu cukru we krwi, ciśnienia krwi i unikanie otyłości są kluczowe dla zmniejszenia ryzyka zaćmy w tej grupie pacjentów.

 

W przypadkach, gdy zaćma rozwija się w wyniku urazów oka, zapobieganie polega na stosowaniu odpowiednich środków ochronnych, np. okularów ochronnych podczas pracy wymagającej kontaktu z materiałami, które mogą stanowić zagrożenie dla oczu. Wreszcie, niektóre leki, w tym kortykosteroidy stosowane przez długi czas, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaćmy, co wymaga ścisłego monitorowania i ewentualnej korekty terapii przez lekarza.

Rodzaje zaćmy

Istnieją różne rodzaje zaćmy, w zależności od lokalizacji zmętnień w soczewce:

• Zaćma jądrowa – dotyczy centralnej części soczewki.
• Zaćma korowa – wpływa na brzegi soczewki.
• Zaćma podtorebkowa – rozwija się pod torebką soczewki, najczęściej na jej tylnej powierzchni.

Każdy z tych rodzajów może prowadzić do różnych objawów i wymagać indywidualnego podejścia do leczenia.

Leczenie zaćmy

Leczenie zaćmy polega głównie na operacji, która jest jednym z najbezpieczniejszych i najbardziej efektywnych zabiegów chirurgicznych. Operacja polega na usunięciu zmętniałej soczewki i, w większości przypadków, zastąpieniu jej sztuczną soczewką. To pozwala na przywrócenie dobrego widzenia w krótkim czasie. Choć istnieją różne metody operacyjne, najczęściej stosowana jest fakoemulsyfikacja z implantacją soczewki wewnątrzgałkowej. 

 

Zaćma to poważne wyzwanie dla zdrowia oczu, ale dzięki nowoczesnym metodom leczenia, większość pacjentów może cieszyć się dobrym widzeniem po operacji. Regularne badania okulistyczne pozwalają na wczesne wykrycie zaćmy i zaplanowanie odpowiedniego leczenia, co jest kluczowe dla zachowania zdrowia oczu na długie lata.

 

Zobacz również: Refrakcja oka - czym jest, jakie są wady refrakcji oka, leczenie